Is pindakaas gezond?

16 november 2020

Pindakaas, wie is er niet mee groot gebracht? Iedereen houdt stiekem van pindakaas! En dat is te merken, want als je in de supermarkt kijkt wordt het pindakaas-schap steeds uitgebreider; van de klassieke Calvé tot pure pindakaas met stukjes, pindakaas met pepernoten en zelfs chocolade pindakaas. Daarnaast is pindakaas een ingrediënt voor satésaus. 

In mijn praktijk hoor ik regelmatig dat mensen niet te vaak pindakaas eten, omdat het veel calorieën en vet bevat, maar het ondertussen wel erg lekker vinden. Veel mensen hebben de overtuiging dat als je wilt afvallen, je beter minder calorieën kunt eten en al helemaal niet te veel vet. Dit ligt iets genuanceerder. 

Lees hier waarom diëten met caloriebeperking niet werkt om gezond af te vallen en waarom vet gezond is. 

In dit artikel lees je welke voedingsstoffen pindakaas bevat, of de verschillende soorten pindakaas gezond zijn én of je met een gerust hart dagelijks pindakaas kunt eten (ook als je gezond wilt afvallen). En waarom zit eigenlijk het woord ‘kaas’ in de naam pindakaas?

Waarom heet het pindakaas?

In 1884 is pindakaas ontwikkeld door de Amerikaanse arts Dr John Harvey Kellog. Deze meneer deed een paar jaar later ook iets met cornflakes. Hij beschouwde pindakaas als een voedingsrijk en licht verteerbaar product, geschikt voor vegetariërs. De oorspronkelijke naam van pindakaas is ’peanut butter’. Ondanks de naam, bevat pindakaas geen kaas of andere melkproducten trouwens. 

In 1948 werd voor het eerst in Nederland pindakaas verkocht. Nederland is het enige land ter wereld waar het woord ‘kaas’ wordt gebruikt. Het mag namelijk geen ‘boter’ heten in ons land. Boter is een beschermde term die alleen voor roomboter gebruikt mag worden. Er werd gekozen voor ‘kaas’, omdat het in die tijd leek op leverkaas: een product waar ook geen kaas in zit. 

Welke voedingsstoffen bevat pindakaas?

Een traditionele pindakaas wordt gemaakt van gemalen pinda’s. De gemalen pinda's worden verder fijn gemalen onder toevoeging van extra olie en zout.

Pindakaas bevat net als pinda's en noten veel belangrijke voedingsstoffen:

• eiwitten
• vetten
• vezels
• vitamine E
• magnesium
• fosfor
• koper

De pinda is eigenlijk geen noot, maar een peulvrucht. Noten en pinda’s bevatten veel gezonde vetten, voornamelijk onverzadigde vetzuren. Pindakaas bestaat voor maar liefst 55% uit vet wat een verzadigt gevoel geeft.

Omega-6 vetzuren 

Pinda’s bevatten voornamelijk omega-6 vetzuren. Omega-6 vetzuren krijgen we via onze voeding al ruim voldoende binnen: 

• plantaardige oliën (zonnebloem-, maïs- en soja olie)
• bak- en braadvet
• eieren
• zuivel
• vlees
• pakjes-en-zakjes
• koek
• bewerkte producten

Veel mensen krijgen veel te veel omega-6 vetzuren binnen door alle bewerkte voedingsmiddelen. 

Net als omega-3 is omega-6 ook een belangrijk vetzuur voor het lichaam. Het is belangrijk voor o.a. hersenfuncties, groei en ontwikkeling en een optimale huid. Een goede balans tussen deze twee vetzuren is essentieel. 

Een te veel aan omega-6 vetzuren leidt namelijk tot ontstekingen. Bij chronische ziektebeelden zoals diabetes type 2, reuma en hart-en-vaatziekten zijn al sluimerende ontstekingen aanwezig. Een te veel aan omega-6 versterkt dit proces en maakt je uiteindelijk zieker. 

Dit betekent niet dat het eten van pinda’s en pindakaas ontstekingsbevorderend werkt. Het is goed om te kijken in welke context dit gegeten wordt. Het zijn vooral de pakjes-en-zakjes en bewerkte voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega-6 en suiker. 

Laat je de pakjes-en-zakjes staan, eet je verse en onbewerkte producten dan kun je prima pinda’s en pindakaas eten.

Wat zijn de voordelen van pindakaas?

Het eten van pindakaas bevat wel degelijk voordelen, mits je natuurlijk niet een halve pot per dag leeg eet. De voordelen van pindakaas zijn:

• Het is rijk aan onverzadigde vetzuren. Deze vetzuren laten het HDL-cholesterol stijgen en verlagen het LDL-cholesterol.
• Pinda's, pindakaas, en hartige notenpasta's zijn een goed alternatief voor vlees of crackers en brood.
• Het is eiwitrijk. Voor vegetariërs draagt dit bij aan de dagelijkse behoefte van van eiwitten.
• Het is rijk aan vitamine E en werkt als antioxidant. Dit geeft bescherming aan je cellen, bloedvaten, organen, ogen en weefsel.
• Het draag bij aan een goed verzadigt gevoel, waardoor er minder “snacktrek” is.

De voordelen zijn overigens wel afhankelijk van het merk wat je koopt, hier later meer over.

Pindakaas soorten

Dat pindakaas een geliefd product is, blijkt wel als je kijkt naar het pindakaas-schap. Pindakaas uit de supermarkt is echter vaak bewerkt met ingrediënten die ongezond zijn, zoals gehard palmvet en suiker in de vorm van dextrose en glucosestroop. Er komen steeds meer varianten bij. Maar wat zijn de verschillen en welke is het gezondst? Ik zet er 6 voor je op een rij:

	AH Pindakaas Ingrediënten: 76% pinda, zonnebloemolie, dextrose, gehard palmvet, zout.
	Calvé pindakaas PINDA 85%, plantaardige olie (raapzaad, soja, volledig geharde palm), zout
	Calvé sinterklaas pindakaas PINDA 65%, zonnebloemolie, volledig geharde palm olie, zout, dextrose, kruidnootjes 10% (kruimel 8,6% (meel, suiker, invertsuiker, glucose-fructosestroop, aroma, zout), plantaardige oliën (kokos, raapzaad, palm), zetmeel, speculaaskruiden 1% (kaneel, kardemom, gember, kruidnagel, nootmuskaat, piment, koriander, foelie, gemberpoeder)), kleurstof (carotenen), emulgator (mono-en diglyceriden van vetzuren), specerijenmelange (suiker, specerij-extracten, kardemom, kaneel, kruidnagel, gember), citroenzuur
	AH 100% pindakaas naturel Ingrediënten: pinda’s 100%
	Fairtraide pindakaas Ingrediënten: PINDA'S (81%), zonnebloemolie, dextrose, gehard palmvet, zout.
	AH pinda choco pasta Ingrediënten: 80% pinda, rietsuiker, cacaopoeder, plantaardige olie (zonnebloem, raap), zeezout.

 

Zoals je ziet is er aan bijna alle pindakaas varianten suiker toegevoegd. Ook zijn er plantaardige oliesoorten toegevoegd. Deze oliën zijn erg goedkoop en omega-6 rijk. Samen met de toegevoegde suikers maakt dit veel pindakaas varianten een stuk ongezonder!

Als je pinda’s zelf fijnmaalt komt er veel olie vrij. De olie drijft dan boven het pindamengsel. Om de pindakaas smeerbaarder te maken, moet de pindakaas een bewerkingsproces ondergaan zodat de olie hard wordt. Ook wordt de houdbaarheid hiermee vergroot. 

De fabrikant gebruikt hiervoor een bepaalt bewerkingsproces. Vroeger ontstond hierbij veel transvet. Transvetten zijn de meest ongezonde vetsoort en verhogen het risico op hart- en vaatziekten. Een fabrikant is verplicht te vermelden of er transvet in een product zit. Net als suiker, kent transvet ook verschillende schuilnamen:

• ‘plantaardig vet, gedeeltelijk gehard’
• ‘gehydrogeneerd vet’. 

Deze vetten zijn erg ongezond voor het lichaam en verstoort de vetzuurbalans.

Er zijn natuurlijk nog veel meer pindakaas soorten. Dus als je pindakaas wilt kopen kijk dan even naar het etiket wat de ingrediënten zijn. Vergeet vooral je leesbril niet, want de kleine lettertjes zijn niet altijd goed te lezen. 

Is pindakaas gezond?

Gezondheid gaat niet over 1 voedingsmiddel, maar om je voedingspatroon in z’n totaliteit. Het is belangrijk om altijd de ingrediëntenlijst te bekijken als je een pindakaas koopt. Maar eigenlijk geldt dit voor alle producten die je koopt!

Zoals je ziet bevat de 100% pindakaas van AH alleen pinda’s. Geen toegevoegde suikers of plantaardige oliën. Als je de inhoud vergelijkt zie je ook dat deze pindakaas goed smeerbaar is en een olielaagje heeft. Pindakaas met een olielaagje is gezonder dan smeuïge pindakaas, omdat er geen (gehard) palmvet in zit. 

Pindakaas levert veel eiwitten, magnesium, b-vitamines en ook gezonde vetten. Hiermee geeft het een goed verzadigt gevoel en heb je minder snacktrek. Of pindakaas gezond is? Absoluut, ook als je gezond wilt afvallen of diabetes type 2 hebt! Het is een volwaardig smeersel op je cracker of broodje, maar ook lekker door de yoghurt. Kies echter altijd voor 100% pindakaas als je wilt genieten van een gezonde boterham met pindakaas!